Kripto para sahibiyseniz, onları sadece bekletmek zorunda değilsiniz. Staking, blokzincirin çalışmasına katkıda bulunarak ödüller kazanmanıza olanak tanır — madencilik yapmadan ve DeFi hakkında derin bilgiye ihtiyaç duymadan. Bu, pasif gelir elde etmenin ve yalnızca coin’lerinizi belirli bir süre boyunca “kilitleyerek” ağda yer almanın harika bir yoludur.
Staking nedir?
Staking, token’larınızı bir cüzdanda kilitleyerek Proof-of-Stake (PoS) konsensüs algoritmasına dayalı bir blokzincir ağını destekleme sürecidir. Bitcoin gibi yüksek enerji tüketimli madencilik yerine, bu ağlar işlemleri doğrulamak ve güvenliği sağlamak için coin tutan kullanıcılara güvenir.
Ne kadar çok coin tutarsanız, yeni bir blok oluşturmak üzere seçilme olasılığınız o kadar artar — ve staking ödülü kazanırsınız. Ağ, dürüst davranışları teşvik eder ve hile yapmaya çalışanlara “slashing” adı verilen cezalar uygulayabilir.
Hangi kripto paralar stake edilebilir?
Yalnızca PoS veya türevlerini kullanan kripto paralar staking’e uygundur. En popüler olanlar şunlardır:
- Ethereum (ETH)
- Cardano (ADA)
- Solana (SOL)
- Polkadot (DOT)
- Avalanche (AVAX)
- Cosmos (ATOM)
Neden staking yapmalısınız?
- Pasif gelir: stake ettiğiniz coin cinsinden düzenli ödüller. Yıllık kazanç oranı %21’e kadar çıkabilir.
- Çevre dostu: PoS, madenciliğe kıyasla çok daha az enerji tüketir.
- Merkeziyetsizliği destekler: staking, ağın güvenliğini ve istikrarını artırır.
- Erişilebilirlik: ekipmana gerek yok — sadece bir cüzdan ya da borsa hesabı yeterlidir.
Staking uygulamada nasıl çalışır?
Süreç oldukça basittir:
- Coin’i ve staking yöntemini (cüzdan, borsa veya havuz) seçin.
- Varlıkları kilitleyin — bu varlıklar “staked” olarak işaretlenir.
- Ağ, işlemleri doğrulamak için coin’lerinizi kullanır.
- Belirli aralıklarla ödüller alırsınız — bu ağdan ağa değişir.
Bazı ağlarda kilit açma süresi (7–28 gün) bulunur ve bu süre boyunca varlıklar çekilemez.
Staking türleri
- Yetkilendirilmiş staking: coin’lerinizi bir doğrulayıcıya devredersiniz, o da node’u yönetir ve siz ödüllerin bir kısmını alırsınız.
- Borsa staking’i: Binance, Kraken gibi platformlar tüm süreci sizin yerinize yürütür — coin’leri hesapta tutmanız yeterlidir.
- Staking havuzu: Diğer kullanıcılarla birlikte coin’lerinizi birleştirerek ödül alma şansınızı artırırsınız.
- Likid staking: stake ettiğiniz varlıkları temsil eden bir token (örneğin stETH) alırsınız ve bunu DeFi’de kullanabilirsiniz.
- Solo staking: node’u kendiniz yönetirsiniz. Teknik bilgi ve yeterli miktarda coin (örneğin Ethereum için 32 ETH) gereklidir.
Riskler ve dikkat edilmesi gerekenler
- Piyasa riski: stake süresince coin değeri düşebilir.
- Kilit süresi: tüm ağlar stake sonrası hemen çekime izin vermez.
- Doğrulayıcı cezaları: doğrulayıcı kural ihlali yaparsa stake’iniz kesilebilir (slashing).
- Platform riski: merkezi borsalar üzerinden staking yaparken üçüncü taraflara güvenirsiniz.
- Ağ değişiklikleri: blokzincir kuralları değiştirebilir veya staking’i tamamen kaldırabilir.
Nasıl başlanır: adım adım rehber
- Adım 1: Bir coin seçin (örneğin ETH, SOL veya ADA).
- Adım 2: Yöntemi belirleyin — cüzdan, borsa ya da yetkilendirme.
- Adım 3: Bir cüzdan oluşturun veya borsaya kaydolun.
- Adım 4: Coin’lerinizi satın alın veya transfer edin.
- Adım 5: Varlıkları stake edin ve ödülleri takip edin.
Staking’den ne kadar kazanabilirsiniz?
Yıllık getiri oranı %3 ile %21 arasında değişebilir:
- Ethereum: yaklaşık %3,7 APR (doğrudan)
- Cardano: %2–6, kilit yok
- Solana: %5–8, her 2–3 günde ödeme
- Polkadot: %10–16, 28 gün kilit açma süresi
- Cosmos: %21’e kadar, ayrıca airdrop imkânı
Diğer kazanç yöntemleriyle karşılaştırma
- DeFi farming’e karşı: staking daha basit ve daha istikrarlıdır ancak getirisi daha düşüktür.
- Kredi verme (lending) ile karşılaştırıldığında: daha az risklidir ve borçlulara güvenmenize gerek yoktur.
Staking, güvenlik, getiri ve ekosisteme katılım arasında mükemmel bir denge sunar.
Güvenli staking için ipuçları
- Küçük başlayın: süreci küçük miktarlarla öğrenin.
- Güvenilir platformlar kullanın: itibar önemlidir.
- Doğrulayıcıları analiz edin: çevrimiçi süresi ve dürüstlüğü değerlendirin.
- Cüzdanınızı koruyun: donanım cüzdanları ve 2FA kullanın.
- Önceden plan yapın: kilit açma sürelerini ve çekim koşullarını dikkate alın.
Sonuç: staking yapmaya değer mi?
Evet — özellikle uzun vadeli varlık tutuyorsanız. Staking, sermayenizi korumanıza ve ağ katılımı sayesinde düzenli gelir elde etmenize olanak tanır. Riskleri, kilit sürelerini bilmek ve güvenilir platformları seçmek önemlidir.
Staking öncesinde kripto para takası yapmak için hızlı ve kullanıcı dostu bir platform arıyorsanız — RubyCash’i ziyaret edin.